The Athens Sessions XX: Πρώην Βασιλικό Κτήμα Τατοΐου

Ο κανόνας λέει ότι στην πόλη που μένεις όλο σχεδιάζεις δραστηριότητες και όλο τις αναβάλεις. Όσο ζούσα στην Αθήνα, συνεχώς κανόνιζα εκδρομές που ποτέ δεν πραγματοποιούσα, ενώ τα δύο χρόνια που λείπω μακριά έχω γυρίσει στα πιο απίθανα μέρη του λεκανοπεδίου. Την προηγούμενη εβδομάδα πήγαμε στο πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου  (κτήμα του Λαού τούδε και στο εξής). Και κάναμε και πικ νικ. Σχεδόν δηλαδή, γιατί ξεχάσαμε σπίτι την καρώ κουβέρτα. Και ήταν γαμάτα. Και να πάτε κι εσείς! Τις πληροφορίες θα τις βρείτε εδώ. Παρακάτω ακολουθεί μία εμπαθής περιγραφή της δικής μου εμπειρίας, διανθισμένη με ιστορικά στοιχεία από χουντοβασιλικές πηγές στο διαδίκτυο (είναι αμέτρητες!) που φυσικά και δεν παραθέτω. Μπούσουλας στην χαρτογράφηση των έργων και ημερών των χαραμοφάηδων πρώην βασιλικών οικογενειών ήταν ο Βασίλης Ραφαηλίδης, στον οποίο ανέτρεξα για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

 

Γενικά η εμπειρία ήταν απίστευτη και η βόλτα στο τεράστιο δάσος με τα κάθε λογής δέντρα (έλατα, πεύκα, πουρνάρια, κυπαρίσσια, καρυδιές, μηλιές και καστανιές-οι μοναδικές που υπάρχουν σήμερα στην Αττική-κι επίσης κήπους, ανθώνες, ελαιώνες και αμπέλια) ψυχεδελικότατη, τόσο που δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι ένα τέτοιο μέρος υπάρχει στην Ελλάδα. Το παλιό θερινό ανάκτορο και οι χώροι γύρω απ’αυτό ήταν αρκετά σπούκι, περισσότερο και από τους νοσταλγούς του βασιλιά που συναντούσαμε εδώ κι εκεί, και συνολικά η βόλτα μας στο κτήμα κράτησε περίπου τρεις ώρες με χαλαρό περπάτημα. Το κτήμα 48.000 στρεμμάτων αγοράστηκε (και εν μέρει παραχωρήθηκε από τη Βουλή) το 1898 από τον βασιλιά Γεώργιο Α’ που το μετέτρεψε σε ένα πρότυπο για την εποχή εκείνη αγροτοτουριστικό κέντρο. Χτίστηκαν βουστάσια, χοιροστάσια, πτηνοτροφείο, μελισσοκομείο, οινοποιείο, ποιμνιοστάσειο, γαλακτοκομείο και ελαιουργείο. Επίσης ένα αμαξοστάσιο κι ένα ελικοδρόμιο. Τα κρασιά, τα οπωρικά, τα αβγά, το γάλα, τα τυριά και το βούτυρο από το «περιβόλι του βασιλιά» ήταν περιζήτητα τότε από τις πλούσιες αθηναϊκές οικογένειες.

 

Για την εποχή εκείνη, κάποια πριγκίπισσα Μαρία αγνώστων λοιπών στοιχείων (όχι πάντως η Βοναπάρτη που “συνδέθηκε” με τον Σίγκμουντ Φρόυντ-γκούχου!), γράφει στις αναμνήσεις της: «Τα καλοκαίρια τα περνούσαμε σ΄ένα όμορφο θέρετρο, το Τατόι  14 χιλιόμετρα έξω από την Αθήνα. Στην αρχή οι γονείς μου έμεναν στο παλιό σπίτι, που ήταν αρκετά πρωτόγονο, αληθινό χωριατόσπιτο. Είναι θαύμα πως κατάφερναν να μένουν όλοι στο μικρό αυτό σπίτι, με 4 παιδιά. Στο Τατόι το πρωινό σερβιριζόταν στο περιβόλι, σε έναν εξώστη πάνω από τη λίμνη, με κισσούς, τριαντάφυλλα και αγιόκλημα σε βέργες σιδερένιες. Μερικά σκαλοπάτια από την εκκλησία έφθαναν στο μέρος όπου παίζαμε κατά τα διαλείμματα των μαθημάτων μας. Ήταν κάτω από θαυμάσια έλατα. Πηγαίναμε ιππασία σ΄ όλο το κτήμα με τον πατέρα ή περίπατο στις ράχες και στις ρεματιές. Το καμάρι του πατέρα ήταν οι ελβετικές αγελάδες του κτήματος. Τα τρία μεγάλα αδέλφια μου και η αδελφή μου είχαν αμαξάκια που τα σέρναν γαϊδουράκια κι ετρέχαμε παντού με κίνδυνο ζωής.» Με άλλα λόγια την ώρα που στην Ελλάδα γίνονταν πόλεμοι, επαναστάσεις, εκστρατείες κτλ. κι ο κόσμος πέθαινε από πείνα και βασανιστήρια, οι κηφήνες περνούσαν ζάχαρη στους βασιλικούς κήπους.

Το 1916 το μεγαλύτερο μέρος του δάσους κάηκε από πυρκαγιά. Το 1924 η κυβέρνηση Παπαναστασίου απαλλοτρίωσε το κτήμα από τη βασιλική οικογένεια και το παραχώρησε στο υπουργείο Γεωργίας για την ίδρυση γεωργικού σχολείου και την εφαρμογή ειδικών γεωπονικών εργασιών. Το καλοκαίρι του 1945 το κτήμα κάηκε ξανά (λένε ότι πίσω από τον εμπρησμό βρίσκονταν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ). Από το τέλος του 1948 εγκαταστάθηκε στην έπαυλη μονίμως η πρώην βασιλική οικογένεια, που την κατοίκησε αδιαλείπτως ως το πρωί του Αντικινήματος κατά της Χούντας, στις 13 Δεκεμβρίου 1967. Το Τατόι υπήρξε επίσης το θέατρο σκηνών μεγάλης δραματικής έντασης, όπως η έξωση του Κωνσταντίνου, το 1917, η αγωνία και ο θάνατος του Αλέξανδρου, ο θάνατος του Παύλου. Άπειρες ήταν οι επίσημες ή ανεπίσημες συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν εκεί και που επηρέασαν την πορεία των εθνικών και πολιτικών πραγμάτων: ιδιαίτερα σημαντικές ήταν οι διαβουλεύσεις του καλοκαιριού του 1915, καθώς και οι συσκέψεις εν όψει της γερμανικής επίθεσης τον χειμώνα του 1941 ή λόγω της καταρρεύσεως του μετώπου τον επόμενο τραγικό Απρίλιο. Τρεις κυβερνήσεις ορκίσθηκαν στο Τατόι: του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον Αύγουστο του 1915, του Δημητρίου Ράλλη, τον Νοέμβριο του 1920, και του Γεωργίου Παπανδρέου, τον Φεβρουάριο του 1964.

 

Το 1994, είκοσι χρόνια μετά το Δημοψήφισμα του 1974, η ελληνική κυβέρνηση ουσιαστικά δήμευσε όλη τη βασιλική περιουσία, αρχικά χωρίς καμία αποζημίωση. Η κατάσχεση αυτή όμως κρίθηκε παράνομη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και τελικά το ελληνικό κράτος με τις αξιοθαύμαστες στους αιώνες διαπραγματευτικές του ικανότητες αποζημίωσε αδρότατα τους Γλίξμπουργκ.  Τον Μάρτιο του 2003 το Τατόι περιήλθε στην κυριότητα του κράτους και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους κηρύχθηκε διατηρητέο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων. Τον Ιούνιο του 2007 η ελληνική κυβέρνηση δήλωσε ότι σκοπεύει να μετατρέψει το κτήμα σε μουσείο. Σήμερα το κτήμα είναι πολύ πιθανό να περιλαμβάνεται Δανειακή Σύμβαση του 2010 ή να έχει πουληθεί ήδη σε κάποιο ξάδερφο-κουμπάρο-συνεργάτη του Παπακωνσταντίνου με κάποια Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ή να δοθεί σύντομα προς εκμετάλλευση σε κάποιον Κινέζο επενδυτή (δικές μου πηγές). Ασφαλώς και δεν θα αργήσουμε να το μάθουμε. Διαβάζω πάντως από ‘δω κι από ‘κει ότι διάφοροι λέρες το έχουν βάλει ήδη στο μάτι και ετοιμάζονται για μεγάλη ανάπτυξη και ακόμα πιο μεγάλες μπίζνες, με το επιχείρημα ότι το κτήμα έχει αφεθεί ρημαγμένο κι εγκαταλελειμμένο. Μπούρδες! Το κτήμα είναι υπέροχο ως έχει και η παραμικρή παρέμβαση ισοδυναμεί με καταστροφή. Γενικά προλαβαίνετε δεν προλαβαίνετε…

.

Πάνω σε ένα μικρό λόφο βρίσκονται θαμμένα μερικά από τα μεγαλύτερα καθάρματα που πέρασαν ποτέ από αυτό τον τόπο, ολόκληρη δηλαδή η πρώην βασιλική οικογένεια. Εγώ αναγνώρισα τον Γεώργιο Α΄που στον τάφο του γράφει ότι έπεσε υπέρ πατρίδος (λολ!), τη Βασίλισσα Όλγα, τον Κωνσταντίνο Α΄, τον Αλέξανδρο που τον έφαγε η μαϊμού  (ξαναλολ!), τον Γεώργιο Β΄, τον Παύλο και μερικές ακόμα βασιλοπούλες ετών 90 κατά μέσο όρο. Αν είχαμε ρωτήσει κάποιον από τους διερχόμενους, ειλικρινά συγκινημένους βασιλόφρονες, που φωτογραφίζονταν δακρυσμένοι δίπλα στα μνήματα, θα διαθέταμε περισσότερες πληροφορίες για την προσωπικότητα των αποθανόντων, όμως ήταν η ώρα του πικ νικ και χάσαμε τη σπουδαία αυτή ευκαιρία. Εγώ είχα και ανοιχτούς λογαριασμούς με την (και με τη βούλα) ναζίστρω Φρειδερίκη και θα ήταν μια καλή ευκαιρία να τους κλείσω με κάποια συμβολική δραστηριότητα που θα έβρισκα εκείνη τη στιγμή, δυστυχώς όμως ο τάφος της ήταν καλά κρυμμένος. Φαίνεται πως οι απόγονοι της μέσα στην αποκτήνωση τους είχαν λίγο μυαλό να προνοήσουν ότι δεν θα ήταν ποτέ πια ασφαλής στην Ελλάδα, ακόμα και πεθαμένη.

.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι να μισεί κανείς τη Φρειδερίκη, ο δικός μου είναι η απαγωγή και τα βασανιστήρια που πέρασε κάποτε ο πατέρας μου στις άθλιες παιδουπόλεις της στο μεγάλο παιδομάζωμα εθνικοφροσύνης μετά τον εμφύλιο. Ο πατέρας μου δεν μίλησε ποτέ στη ζωή του γι’ αυτή την ιστορία και νομίζω πως δεν την ξεπέρασε ποτέ. Γενικά, τα παιδιά του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα, που βρέθηκαν κατά χιλιάδες μακριά από τα σπίτια τους, είναι ένα οδυνηρό, όσο και ανεξερεύνητο θέμα. Για την ιστορία, η ναζίστρω πέθανε από έμφραγμα στην Ισπανία το 1981 και η κηδεία της έγινε απευθείας στο Τατόι και όχι στη Μητρόπολη Αθηνών για το φόβο των ταραχών. Στην κηδεία της μαζεύτηκαν περίπου 3-4 χιλιάδες βασιλόφρονες και την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο τσάμπα μάγκας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος. Οι βασιλόφρονες νοσταλγοί πάντως ακόμα συρρέουν στο «βασιλικό κοιμητήριο» για αναμνηστικές φωτογραφίες. Όταν με το καλό μας αφήσουν χρόνους και οι τελευταίοι Γλίξμπουργκ εδώ θα επιστρέψουν, αν και λογικά το επόμενο βήμα της κυβέρνησης Σαμαρά θα είναι να τους επιστρέψει νωρίτερα.

.