Το ’29 σε μια πλατεία
Εδώ και μέρες θέλω να διηγηθώ την ιστορία του Έτσι που ένα πρωινό του ’29 καθόταν σε μια πλατεία σκεφτικός. Η ιστορία μας εκτυλίσσεται στην καρδιά του φθινοπώρου, άρα λογικά ο Έτσι θα πρέπει να φοράει ένα χοντρό πανωφόρι από τσόχα, ραμμένο, εννοείται, στον καλύτερο ράφτη της Νέας Υόρκης. Έχει ακουμπήσει προσεχτικά την καινούργια του ρεπούμπλικα στη διπλανή καρέκλα και πίνει νευρικά τον καφέ του, τόσο νευρικά που κατά λάθος έσταξε μερικές σταγόνες στο φρεσκοαγορασμένο του βιβλίο, κάποιου άγνωστου συγγραφέα με το όνομα John Ernst Steinbeck. Πρόκειται βεβαίως για σκηνική οικονομία γιατί το βιβλίο δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα, όμως για την ώρα ας το αφήσουμε στο τραπέζι. Το βλέμμα του Έτσι είναι αυστηρό και σκοτεινιασμένο σαν να έχει συμβεί κάτι φοβερό. Και η αλήθεια είναι ότι όντως συνέβη. Νωρίς το πρωί του ανακοίνωσαν τα δυσάρεστα νέα και μια μόνο φράση περνάει σαν κρολ από το μυαλό του: «Ρευστοποιούνται 13 εκατομμύρια τίτλοι μετοχών. Ήρθε η αρχή του τέλους». Το τέλος φαινόταν βέβαια εδώ και καιρό, όταν οι σκλάβοι του άρχισαν να διαμαρτύρονται και να ζητούν λιγότερες ώρες εργασίας (ανύκουστον! ήθελαν να δουλεύουν μόνο οχτώ ώρες τη μέρα! και μόνο πέντε μέρες την εβδομάδα! και ήθελαν να τους πληρώνει ο Έτσι ακόμα και όταν αρρώσταιναν!), τώρα πια σκέφτεται και ξανασκέφτεται λυπημένος ότι κακώς δεν τους εξαφάνισε όσο ήταν ακόμα καιρός.
Αν κοιτάξει κανείς πιο προσεχτικά σίγουρα θα παρατηρήσει ότι ο Έτσι έχει ιδρώσει κι όλας, αν και στα μέρη του τέτοια εποχή αποκλείεται να έχει ζέστη. Όλα βέβαια ήταν υπό έλεγχο κάποτε, σκέφτεται, βοηθούσαν όσο μπορούσαν και οι χαφιέδες, όμως μετά ήρθε ο μεγάλος πόλεμος και τα γάμησε όλα, κοινωνική δικαιοσύνη και κοινωνικά δικαιώματα και μαλακίες, έπρεπε δηλαδή ο Έτσι να πληρώνει και για την υγεία, την παιδεία, την κοινωνική ασφάλιση των φτωχών! Τι την θέλουν την παιδεία οι φτωχοί, αναρωτιόταν, που θα τους χρειαστεί στις φάμπρικες και στην υλοτομία; Εδώ οφείλουμε να αναφέρουμε ότι και πάλι αλλοιώσαμε λίγο την ιστορία, αφού ο μεγάλος πόλεμος δεν είχε ξεκινήσει ακόμα, όμως ο Έτσι ήταν πάντα Έτσι και μπορούσε να ξεγλιστράει από τις τρύπες του χρόνου. Μπορεί λοιπόν ο Έτσι να έχανε σιγά σιγά όσα είχε με κόπο αποκτήσει στη ζωή του, όμως εκείνο το πρωινό του ’29 τα είχε χάσει όλα. Ο Έτσι ήπιε μια γουλιά από τον πικρό καφέ του και σε εκείνο το μικρό τραπεζάκι στη μέση της πλατείας ορκίστηκε ότι μια μέρα θα πάρει την εκδίκηση του.
(Νομίζω όμως ότι είσαι εκτός θέματος. Σου ζητήθηκε να γράψεις ένα απλό κείμενο για τη δημοκρατία στις πλατείες κι εσύ μας ζαλίζεις με άσχετες ιστορίες με πεθαμμένους, ξεχασμένες κάτω από τόνους σκόνης. Άσε το ξεσκονόπανο και γράψε καλύτερα για κάτι πιο σύγχρονο, δεν έχεις πολύ χρόνο.)
Κάνεις λάθος γιατί μπορεί το ’29 ο Έτσι να έχασε τα πάντα, δεν το έβαλε όμως κάτω, ήταν και είναι ζωντανός και πάντα ετοιμοπόλεμος, τριγυρνάει στις πλατείες και σε ένα μικρό μπλοκάκι καταγράφει φίλους και εχθρούς, κάνει σχεδιαγράμματα, αριθμοποιεί ζωές, βγάζει στατιστικές και περιμένει υπομονετικά την ώρα της προαιώνιας εκδίκησης. Θέλεις και αποδείξεις; Δες, ας πούμε, τις παλιές φωτογραφίες από το Κιλελέρ, εκεί είναι ο Έτσι, πάντα με το τσόχινο πανωφόρι του, πίσω από κάποιον Αντύπα στέκεται και κρατάει σημειώσεις. Και το 1910 ήταν εκεί, και στη μεγάλη απεργία των καπνεργατών το Μάη του ’36 δίπλα στους χαφιέδες του κράτους κρυβόταν, και στις μεγάλες απεργίες των σιδηροδρόμων, μετά στο Πολυτεχνείο, στα 1-1-4, στην Τιέν αν Μεν, στην Τεχεράνη, στο Σικάγο…πάντα ήταν εκεί και περίμενε τη μέρα που θα πάρει πίσω τα χρωστούμενα του. Και σήμερα εδώ είναι, στην πλατεία, άργησε βέβαια λίγο στο ραντεβού του αλλά για κοίτα λίγο προσεχτικά αυτόν τον τύπο με το πανωφόρι πίσω από το…
(Καταλαβαίνω που το πας, όμως σε διαβεβαιώνω ότι όλα αυτά δεν έχουν πια καμία σημασία. Άσε λοιπόν ήσυχους τους ανθρώπους και σταμάτα να φλυαρείς γιατί σε λίγο θα ξεκινήσει η πορεία και δε λέει να σε βρει στον υπολογιστή.)
Τέλος πάντων, εγώ ετοιμαζόμουν να σου πω το τέλος της ιστορίας του Έτσι, αλλά αφού επιμένεις θα σου δώσω δύο πιθανά σενάρια. Διάλεξε εσύ ποιο προτιμάς και αύριο τέτοια ώρα θα ξαναπεράσω να σου πω τη συνέχεια:
1. Ένα πρωινό του 2011 ο Έτσι κάθεται σε μια πλατεία και πίνει τον καφέ του. Αν και αρχές καλοκαιριού φοράει ακόμα το χοντρό του πανωφόρι από τσόχα και το βλέμμα του είναι μετά από δεκαετίες φωτεινό και χαρούμενο. Μάλλον έχει ιδρώσει κι όλας γιατί στην Ανατολική Μεσόγειο το καλοκαίρι έχει πάντα ζέστη. Στο μυαλό του τριγυρνά μία μόνο σκέψη: «Ήρθε το τέλος τους». Ο ταπεινωμένος του εγωισμός μπορεί κάποτε να έχασε την οχτάωρη εργασία και τα πενθήμερα από τους σκλάβους του, όμως δεν έχει πια να φοβηθεί τίποτα. Ο Έτσι έχει πια μεταλλαχθεί, όπως οι κατσαρίδες μεταλλάσσονται από τα πολλά εντομοκτόνα ή τα μικρόβια που τρέφονται από τα αντιβιοτικά. Από ‘δώ και πέρα η γη του ανήκει. Ο Έτσι πίνει μια γουλιά από τον καφέ του και χαμογελά: σε ένα μικρό τραπεζάκι στη μέση της πλατείας πήρε επιτέλους την εκδίκηση του!
2. Ένα πρωινό του 2011 ο Έτσι κάθεται σε μια πλατεία και πίνει τον καφέ του. Αν και αρχές καλοκαιριού φοράει ακόμα το χοντρό του πανωφόρι από τσόχα και το βλέμμα του είναι σκυθρωπό και ταπεινωμένο. Μάλλον έχει ιδρώσει κι όλας γιατί στην Ανατολική Μεσόγειο το καλοκαίρι έχει πάντα ζέστη. Στο μυαλό του τριγυρνά μία μόνο σκέψη: «Ήρθε το τέλος μου». Ο ταπεινωμένος του εγωισμός νόμισε προσωρινά ότι θα πάρει πίσω αυτά που θεωρούσε χρωστούμενα, όμως ο Έτσι έχασε πια τα πάντα. Από ‘δώ και πέρα δεν έχει θέση στη γη. Ο Έτσι πίνει μια γουλιά από τον καφέ του και δακρύζει: σε ένα μικρό τραπεζάκι στη μέση της πλατείας ήρθε η συντριβή του!
***Το post αυτό αποτελεί μέρος του δι-ιστολογικού αφιερώματος «Η δημοκρατία στις πλατείες».
Στο αφιέρωμα συμμετέχουν τα ιστολόγια:
Ψαροκόκαλο: Η δημοκρατία στις πλατείες…(;)
Ρενάτα: Για την πλατεία (και την κάθε πλατεία)
Krotkaya: Επανοικειοποίηση της πλατείας
Κυνοκέφαλοι: Στην πλατεία αλαφιάζονται οι μικρές παρέες
Βιβλιοθηκάριος: Η πλατεία Δημοκρατίας και τα αγάλματα
Εξεγερμένο το 2009: Πάμε πλατεία;
Καλώδια: Όταν ο Γκράμσι κατέβηκε στο Σύνταγμα
Ιχνηλασίες I: Η δημοκρατία στις πλατείες
Ιχνηλασίες II: Η πλατεία είναι γαμάτη
Κουπέπκια: Οι πλατείες κι οι πορείες
Rubies and Clouds: Πλατεία πλατιά
Μπαμπάκης: Το πλήθος στην πλατεία
Roadartist: Πλατείας λέξεις
Ο Δύτης των Νιπτήτων: Στην πλατεία
Χώρα του Ποτέ Ποτέ: Η πλατεία ήταν γεμάτη…
Niemandsrose: Μισό αιώνα, μισό ζευγάρι, στην πλατεία
Latecomer: Της πλατείας μου η σημαία
Στάσσα: Η δημοκρατία στις πλατείες
Ουδέν Αμιγές: Πλατεία μεγάλοι, πλατεία μικροί
Butterfly: Η δημοκρατία στην πλατεία
Theorema: Οι δημοκρατικές πλατείες της Ελλάδας
Τσαλαπετεινός: Η πρεμιέρα της πλατείας
Silentcrossing's Blog 
Ο Έτσι πετάει το τσόχινο πανωφόρι, σκουπίζει τα δάκρυα του κι αγκαλιάζει τον διπλανό του. Τόσα χαμένα χρόνια γίνονται με μιας ορμή και δύναμη. Δεν θέλει να είναι μόνος του και να πίνει τον καφέ του…
«Κοίτα οι άλλοι έχουν κινήσει, έχει η πλάση κόκκινησει…»
(άργησες αλλά μας αντάμειψες πλουσιοπαροχα)
κλαπ κλαπ κλαπ
κλαπ, κλαπ, κλαπ…
(το βιβλίο του Στάινμπεκ μπήκε στο ράφι μια δημόσιας βιβλιοθήκης. Όσοι το διάβασαν και το διαβάζουν από τότε, μαθαίνουν και την ιστορία της σταγόνας του καφέ που το λέκιασε)
@Happy φοβάμαι πως αυτό που ζητάς δεν μπορεί να γίνει. Ή αυτός ή εμείς. Και απαντώ: Εμείς και η συντριβή του.
@Кроткая μερσί, τώρα που ηρέμησα λίγο θα περάσω μια βόλτα κι από τα μέρη σας.
@Γιώργο αν πέσει ξανά στα χέρια σου ο Στάινμπεκ ξεφύλλισε τον λίγο σε παρακαλώ μήπως έχει όντως κανένα λεκέ. Θα συγκινηθώ τα μάλα!
«Ο Έτσι πέταξε το τσόχινο παλτό, σκούπισε τα δάκρυα του κι αγκάλιασε τον διπλανό του. Φορούσαν και οι δυο τα ίδια ρούχα. Όλοι γύρω τους φορούσαν τα ίδια ρούχα. Και νόμιζαν ότι χαμογελούσαν»
Αυτό δε θα το ήθελα ούτε καν ως σενάριο.
Όποτε καλύτερα ένα από τα δυο παραπάνω.
Δεν το βρήκα καθόλου εκτός θέματος τον τίτλο.Σε πρόσφατη ανάρτηση της L’ Enfant de La haute Mer με θέμα το βιβλίο Τα σταφύλια της οργής έγραφα : «Όλο και πιο πολύ ανακαλώ το βιβλίο και το συσχετίζω με ό,τι έρχεται και θα ζήσουμε. Μαύρο βλέπω και μόνο.»
Οικονομική κρίση και το ΄29 και ο συσχετισμός δεν είναι δύσκολος. Δεν ξέρω ποιανού το τέλος πρωτοήρθε, αλλά πώς δε θα έρθει το δικό μας με καίει. Με την έννοια πως άλλαξαν όλα, ήρθε. Παραπέρα/
Παραπέρα ?
Εγώ θα περιμένω τη συνέχεια. 😉
Ζήτω οι πλατείες!
Ένας νέος… Στάινμπεκ αναδύεται;
Γεια σας συναγωνιστές! Πολύ βιαστικά γιατί σήμερα δεν παίρνω ανάσα και επανέρχομαι αύριο:
@Γρηγόρη μακρυά από ‘μας το σενάριο σου, τα μόνα ρούχα που μοιράζεται ο κόσμος σήμερα είναι αυτά της φτώχιας και της ανεργίας. Μετά τη σημερινή μέρα ο Έτσι θα πέσει με ένα πάταγο και με ένα λυγμό…
@renata δεν είναι μαύρο γιατί μετά από όσα ζούμε αυτές τις μέρες ξέρουμε πως ό,τι και να γίνει από ‘δω κι εμπρός εμείς θα είμαστε μαζί και θα κοιτιόμαστε στα μάτια. Και παραπέρα; Παραπέρα τα παιδικά μας παραμύθια: «Μπροστά δεν ξέρω τι θα βρω μα δεν γυρίζω πίσω…»
@Riski ήθελα από σήμερα να γράψω τη συνέχεια, το μόνο που μπορώ να σκεφτώ όμως απόψε βλέποντας τη συνέλευση στο Σύνταγμα είναι ότι «Απόψε πεθαίνει ο φασισμός». Και ο Έτσι Riski…
@Theorema Ζήτω οι πλατείες Theorema!
@Τσαλαπετεινέ καλωσήρθες, πάνω που σε ψάχναμε σήμερα. Όπως θα έμαθες αναζητούμε μία προσωπικότητα κοινής αποδοχής για να ηγηθεί της χώρας. Εγώ πάντως σου δίνω ψήφο εμπιστοσύνης!
silent, πώς θα μου κάνεις καμιά ένεση αισιοδοξίας ρε γμτ? Το μέλλον στο βιβλίο είναι δυσοίωνο. Πού τη βλέπετε ρε γμτ τη μη μαύρη πορεία? Βοηθάτε ρε παιδιά να βρω κι εγώ τη χαραμάδα.(φως) 😐
Έρχομαι να υποστηρίξω την έμμεση πρόταση στον δίδυμο αδελφό μου να αναλάβει το τιμόνι της χώρας και να καταθέσω ψήφο εμπιστοσύνης.
(hermanito, θυμήσου ότι μου έχεις τάξει θέση κηπουρού στο προεδρικό μέγαρο. Νομίζω ότι έφτασε η ώρα να υλοποιήσεις την υπόσχεσή σου)
Ευχαριστώ και σένα για τη στήριξη αδερφούλη αλλά προτιμώ να υπηρετώ ως «εξ απορρήτων», από θέση λιγότερο βιτρίνας και περισσότερο ουσίας. Άσε που αν σε προσλάβω κηπουρό αφού αναλάβω τις τύχες της χώρας θα ακούσω τα εξ αμάξης και για οικογενειοκρατία και για… κλικαρχία (sic). Μπορείς όμως να προσφέρεις ως εθελοντής κηπουρός και σιτιστής των εναπομείναντων θηρίων του Λαϊκού Κήπου (όπως θα μετονομαστεί ο Εθνικός Κήπος επί λαοκρατίας).
Μεγάλη η τιμή που μου γίνεται, αλλά θεωρώ τον εαυτό μου ανάξιο για να ηγηθώ μιας τέτοιας τιτάνιας προσπάθειας, συγκριτικά με προσωπικότητες διεθνούς κύρους όπως ο Σερ Μαρκεζίνης, ο Κωστής Στεφανόπουλος, ο Λουκάς Παπαδήμος κ.α.! Εξάλλου, με βολιδοσκοπούν ήδη για… καουδίγιο ή κασίκε ανάλογα κινήματα στη «δική μας» Αμερική 🙂
ευφυέστο (με τρία το λιγότερο θαυμαστικά)
σε ευχαριστώ και για το ποστ και για την ιδέα του αφιερώματος.
Πολύ φοβάμαι ότι ο Έτσι είναι Νοσφεράτου της ανθρώπινης φύσης και μάλιστα μεταλλαγμένο έτσι που να μην πεθαίνει ούτε με σφήνα στην καρδιά. Το πολύ-πολύ λοιπόν να τον κλείσεις σε καμιά κούτα, για να μην μπερδεύεται όλη την ώρα μες στα πόδια σου. 😀
@renata θα σου δανείσω τη δική μου χαραμάδα: κάπου στα μέσα του 16ου αιώνα ο Bartolomé de las Casas, μοναχός και υπέρμαχος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που πολέμησε στην Κούβα, στην Τσιάπας και αλλού για την ανεξαρτησία των Ινδιάνων και κάθε ανθρώπου που αντιστέκεται, ρωτήθηκε «πόσο ακόμα θα αντέχεις να αγωνίζεσαι;» κι εκείνος απάντησε «μια μέρα παραπάνω από αυτούς». Ρενάτα, αυτή η μια μέρα παραπάνω δεν αργεί…
@Τσαλαπετεινός εγώ ευχαριστώ για όσα με έμαθε το κείμενο σου. Υπενθυμίζω ότι η θέση κηπουρού στους προεδρικούς κήπους είναι στιγματισμένη από έναν άλλο πρόεδρο επίσης λαοπλάνο όπως ο comandante tsalapeteinos. Τουλάχιστον ο δικός μας δεν θα μας προδώσει για μια χούφτα αργύρια…
@tsalapeteinos η δικιά μας κοντινή Αμερική είναι πολύ μακρυνή. Μείνε μαζί μας μπας και γλυτώσουμε από το Φάηλο. Η λαϊκή κυριαρχία σύντομα θα θριαμβεύσει στις πλατείες-και όταν ανατραπεί επιτέλους η αστική δημοκρατία χρειαζόμαστε κάποιον σαν κι εσένα να οργανώσει το προλεταριάτο. Και μην ακούς τίποτα για απολιτίκ αγανακτισμένους, επαναστατημένοι προλετάριοι είμαστε όλοι μας, μόνο που δεν το λέμε παραέξω για να μη φοβηθεί ο κόσμος! Σε παρακαλώ ξανασκέψου το!
@Riski εγώ του Έτσι θα του καρφώσω καλού κακού ένα παλούκι στην καρδιά να δω τι θα γίνει. Αν επιζήσει αυτός δεν θα έχουμε επιζήσει κι εμείς να τον δούμε να τρώει όσα αποφάγια έχει αφήσει στη μέση…
Την τσάκωσα (τη χαραμάδα) . Μ΄έφτιαξες 😉
αχ αυτες οι αιματινες σειρες σου!
Kι όπως κάθε νεοφιλελεύθερη χαζογκόμενα που σέβεται τη greeklish Κωστοπούλεια παιδία της στην ερώτηση «ποιός είναι αυτός που πινει καφε στη πλατεία και κοιτάει με ύφος» η μικρή αλανιάρα Καπιτα-Λουλου θα απαντήσει μασώντας τσίχλα..»είναι ο Έτσι μου».
ναι ξέρω πριν με προλάβει η αποπάνω…παιδεία παιδεία…
Χαίρε Moody ασυναγώνιστε και με τις υγείες σου ο νέο άβαταρ. Πριν το τελευταίο σχόλιο έγινε μεγάλη πάλη μέσα μου για το αν πρέπει να επέμβω ορθογραφικώς (νίκησε το καλό πάντως, δεν θα πείραζα ποτέ απαντήσεις άλλων). Για την Έτσι και τον Έτσι της έχω να πω ότι δεν αργεί η μέρα της συντριβής τους από το μεγαλύτερο τους φόβο: δεν θα έχουν πλέον λεφτά να πίνουν καφέ στην πλατεία. Και στοιχηματίζω ότι αυτό ισοδυναμεί με κοινωνικό θάνατο και την έναρξη πολλαπλών ψυχωσικών επισοδείων. Το δε μέντορα τους άνετα θα τον πέρναγα από λαϊκό δικαστήριο, επειδή όμως είμεθα δυστυχώς φιλήσυχοι άνθρωποι και δεν επιτρέπεται να τον κρεμάσουμε προς παραδειγματισμό, θα μπορούσαμε απλά να του χώσουμε τα ακριβά του πούρα εκεί που ξέρει…